Στη δικιά μας γειτονιά
Αγαπημένο μου ημερολόγιο,
Βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού! Θυμάμαι με νοσταλγία εκείνα τα καλοκαίρια των παιδικών μας χρόνων, που ατελείωτες ώρες παίζαμε στη «δικιά μας γειτονιά» όπως την αποκαλούσαμε. Κάθε παιχνίδι στην ώρα του, κάθε ώρα και διαφορετικό παιχνίδι.
Τα όμορφα πρωινά, παιχνίδι με τις κούκλες και τη φροντίδα τους. Κατασκευή μπακάλικου και σπιτιού με όσα τούβλα είχαν ξεμείνει από καμιά οικοδομή. Και, α...φυσικά, παίζαμε το σχολείο, τα μαθήματα, τα γραψίματα, τα μαλώματα...
Τα ήσυχα μεσημέρια, «υπό τον ασταμάτητον ήχον-άσμα των τζιτζικιών», κάτω από την σκιά της πυκνής καρυδιάς με τα ώριμα πια καρύδια πάνω από τα κεφάλια μας, τραγουδούσαμε, συζητούσαμε, κάναμε κούνια εκ περιτροπής, σημαδεύαμε στόχους με πέτρες, ρίχναμε πλακουδερές πέτρες σε λακκούβες! Πάντως κάναμε ησυχία για να μην ενοχλούμε τους μεγάλους. Εεε! Καμιά φορά, δε λέω, το παρακάναμε λιγάκι!
Έτσι έφτανε το απογευματάκι. Τότε γινόταν «χαλασμός!» Αντιλαλούσε ο κόσμος! Ένα τσούρμο παιδιά ξεχύνονταν στη «δικιά μας γειτονιά» με φωνές, γέλια, τσιρίγματα, πειράγματα που σκέπαζαν μέχρι και το τραγούδι των χιλιάδων τζιτζικιών. Το παιχνίδι ξεκινούσε ζωηρά, με «αμπάριζα» και «κυνηγητό». Να ξεμουδιάσουμε! Κάναμε μια παύση, παίζοντας «τα μήλα». Το παιχνίδι συνεχιζόταν με «κλέφτες και αστυνόμους». Μας άρεσε να τρέχουμε σε όλο το χωριό και να κυνηγιόμαστε. Όσο σκοτείνιαζε αυτό μετατρεπόταν σε «κρυφτό». Είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον να κρύβεσαι στο μισοσκόταδο, να τρομάζεις και να τρέχεις πιο γρήγορα από το φόβο σου. Δεν έλειπαν φυσικά και τα μικροατυχήματα. Γρατσουνισμένα γόνατα, γδαρσίματα από αγκάθια σε χέρια και πόδια ,ήταν τα τρόπαια αυτών των μαγικών παιχνιδιών! Ήμασταν εκεί ασταμάτητα μέχρι ν' ακούσουμε τα τριζόνια γύρω μας αλλά και το σφύριγμα του πατέρα μας που μας καλούσε στην αγκαλιά του σπιτιού για να ησυχάσει η γειτονιά. Μόνο κανένα τζιτζίκι που είχε παρασυρθεί από τις δικές μας τις φωνές είχε ξεμείνει να τραγουδάει και κάποιος σκύλος γάβγιζε από μακριά λες και ήθελε να μας κάνει όλους να σωπάσουμε...
Οι γονείς μας σιγανογελούσαν για να μη μας ξυπνήσουν, όταν παραμιλούσαμε στον ύπνο μας ακόμα λόγια από το παιχνίδι μας.

Αυτοσχέδια παιχνίδια
Αγαπημένο μου ημερολόγιο,
![]() |
ΚΟΥΤΣΟ |
Τα όμορφα πρωινά, παιχνίδι με τις κούκλες και τη φροντίδα τους. Κατασκευή μπακάλικου και σπιτιού με όσα τούβλα είχαν ξεμείνει από καμιά οικοδομή. Και, α...φυσικά, παίζαμε το σχολείο, τα μαθήματα, τα γραψίματα, τα μαλώματα...
Τα ήσυχα μεσημέρια, «υπό τον ασταμάτητον ήχον-άσμα των τζιτζικιών», κάτω από την σκιά της πυκνής καρυδιάς με τα ώριμα πια καρύδια πάνω από τα κεφάλια μας, τραγουδούσαμε, συζητούσαμε, κάναμε κούνια εκ περιτροπής, σημαδεύαμε στόχους με πέτρες, ρίχναμε πλακουδερές πέτρες σε λακκούβες! Πάντως κάναμε ησυχία για να μην ενοχλούμε τους μεγάλους. Εεε! Καμιά φορά, δε λέω, το παρακάναμε λιγάκι!
Έτσι έφτανε το απογευματάκι. Τότε γινόταν «χαλασμός!» Αντιλαλούσε ο κόσμος! Ένα τσούρμο παιδιά ξεχύνονταν στη «δικιά μας γειτονιά» με φωνές, γέλια, τσιρίγματα, πειράγματα που σκέπαζαν μέχρι και το τραγούδι των χιλιάδων τζιτζικιών. Το παιχνίδι ξεκινούσε ζωηρά, με «αμπάριζα» και «κυνηγητό». Να ξεμουδιάσουμε! Κάναμε μια παύση, παίζοντας «τα μήλα». Το παιχνίδι συνεχιζόταν με «κλέφτες και αστυνόμους». Μας άρεσε να τρέχουμε σε όλο το χωριό και να κυνηγιόμαστε. Όσο σκοτείνιαζε αυτό μετατρεπόταν σε «κρυφτό». Είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον να κρύβεσαι στο μισοσκόταδο, να τρομάζεις και να τρέχεις πιο γρήγορα από το φόβο σου. Δεν έλειπαν φυσικά και τα μικροατυχήματα. Γρατσουνισμένα γόνατα, γδαρσίματα από αγκάθια σε χέρια και πόδια ,ήταν τα τρόπαια αυτών των μαγικών παιχνιδιών! Ήμασταν εκεί ασταμάτητα μέχρι ν' ακούσουμε τα τριζόνια γύρω μας αλλά και το σφύριγμα του πατέρα μας που μας καλούσε στην αγκαλιά του σπιτιού για να ησυχάσει η γειτονιά. Μόνο κανένα τζιτζίκι που είχε παρασυρθεί από τις δικές μας τις φωνές είχε ξεμείνει να τραγουδάει και κάποιος σκύλος γάβγιζε από μακριά λες και ήθελε να μας κάνει όλους να σωπάσουμε...
Οι γονείς μας σιγανογελούσαν για να μη μας ξυπνήσουν, όταν παραμιλούσαμε στον ύπνο μας ακόμα λόγια από το παιχνίδι μας.

Αν είχα φτερά...
όπως ένα αηδόνι,
θα μπορούσα να πετάξω,
να δω τον κόσμο
από ψηλά
και να δω τα παιδιά
να παίζουν.
Και με μόνο αυτά
θα ήμουν χαρούμενη!
Λυδία Α.
Ο Πλάτωνας αναφέρει ότι «μπορείτε να ανακαλύψετε περισσότερα για ένα άτομο σε μια ώρα παιχνιδιού παρά σε ένα έτος συνομιλίας.»
![]() |
ΠΕΡΝΑ-ΠΕΡΝΑ Η ΜΕΛΙΣΣΑ |
Η λέξη παιχνίδι προέρχεται από το αρχαίο «παιγνίδιον» που είναι υποκοριστικό του «παίγνιον /παίχνιον». Σύμφωνα με το λεξικό που αγαπώ, το παιχνίδι είναι μια αυθόρμητη ενέργεια που δεν έχει συγκεκριμένο πρακτικό σκοπό, αλλά προσφέρει ευχαρίστηση.
Το παιχνίδι προσφέρει ελευθερία
Αποτελεί μια φυσική συμπεριφορά για τα παιδιά, είναι η καλύτερη διασκέδαση, τα οποία ταυτόχρονα μαθαίνουν μέσα από αυτό. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα έχει αναγνωρίσει το παιχνίδι ως δικαίωμα κάθε παιδιού λόγω της σπουδαιότητάς του.
Τα οφέλη του παιχνιδιού
- Τα παιδιά αναγνωρίζουν καλύτερα τους εαυτούς τους και τους άλλους, συμμετέχοντας σε μια ομάδα παιδιών.
- Δοκιμάζουν διαφορετικούς τρόπους επίλυσης προβλημάτων και ανταλλάσσουν ιδέες και σκέψεις.
- Πειραματίζονται με όλες τις δυνατές συμπεριφορές.
- Αποφορτίζονται και δημιουργούν καλή φυσική κατάσταση.
- Μαθαίνουν να κερδίζουν ή να χάνουν και διαπραγματεύονται.
- Αποκτούν αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση.
- Τα παιδιά γίνονται πιο ευέλικτα.
- Μαθαίνουν να υπακούουν σε κανόνες σε ένα οργανωμένο και ομαδικό παιχνίδι.
![]() |
Η ΜΙΚΡΗ ΕΛΕΝΗ |
- Η μάθηση γίνεται με φυσικό, αβίαστο τρόπο και βιωματικά.
- Ενισχύονται οι κινητικές δεξιότητες, η παρατηρητικότητα.
- Έχει σημασία για το παιδί η διαδικασία και όχι το αποτέλεσμα.
- Τα παιδιά αναπτύσσουν τη φαντασία τους και τη δημιουργικότητά τους.
- Προσφέρονται ευκαιρίες για γλωσσική ανάπτυξη.
![]() |
ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΒΑΣΙΛΙΑ |
Ο χρόνος παιχνιδιού
Περισσότερος χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι χρειάζεται για να σχεδιαστεί και να ξεκινήσει. Σημαίνει ότι οι ενήλικες πρέπει να φροντίζουμε να τον έχουν για να παίξουν με τους συνομηλίκους τους.
Είναι χρόνος κοινωνικοποίησης και μάθησης. Δεν είναι απαραίτητο να παρεμβαίνουμε στο παιχνίδι και να το καθοδηγούμε, γιατί έτσι χάνεται η φαντασία, η δημιουργικότητα και το ενδιαφέρον τους.
- Ας δίνουμε κίνητρα για συμμετοχή και ενίσχυση του παιχνιδιού.
- Ας αποφασίζουμε για τον χρόνο, τον χώρο και τα υλικά για την ασφάλειά τους, αλλά να τα εμπλουτίζουμε.
Αυτοσχέδια παιχνίδια
Η επαφή με τη φύση και τα στοιχεία της είναι πολύ σημαντική. Καλό είναι, λοιπόν, να πειραματίζονται με διάφορα υλικά όπως το νερό, το χώμα, τη λάσπη, το ξύλο, την πέτρα, την άμμο και να διαπιστώνουν τις ιδιότητές τους.
![]() |
ΤΡΙΛΙΖΑ |
Απλά υλικά μπορούν
να μετατραπούν
σε έργα τέχνης.
Παιχνίδια όπως το κρυφτό, το κυνηγητό,
τα μήλα, τα αγαλματάκια, το κουτσό, το σχοινάκι, το λάστιχο, οι βόλοι και άλλα πολλά παλιά παιχνίδια
χρειάζονται ελάχιστα ως και καθόλου υλικά.
Δείτε τους κανόνες των παιχνιδιών
στον παρακάτω σύνδεσμο:
Το ελεύθερο παιχνίδι, το αυτοσχέδιο, αναγκάζει το παιδί
να φανταστεί και να επινοήσει.
![]() |
ΜΠΙΖ |
«Το λειτουργικό παιχνίδι με ή χωρίς υλικά και όργανα ασκεί τις σωματικές και πνευματικές λειτουργίες και πλουτίζει τις εμπειρίες του παιδιού.»(Decroly, 1975)
ΠΗΓΕΣ
Έχει ενδιαφέρον:
Το παιχνίδι στη ζωή του παιδιού
www.athinodromio.gr
Λεξικό νέας ελληνικής γλώσσας
Γ. Μπαμπινιώτη