Η αγκαλιά: Δαίδαλος και Ίκαρος

Τα φτερά

Αγαπημένο μου ημερολόγιο,

Αυτές τις ημέρες ακούω πολύ συχνά ονόματα νησιών που φίλοι και γνωστοί σχεδιάζουν να επισκεφτούν για τις διακοπές τους. Είναι ευχάριστο να ακούς και κάτι θετικό μέσα σ' αυτή την αγωνία που υπάρχει με την πανδημία. Η Ικαρία είναι ένας από τους προορισμούς που πάντα έχει ενδιαφέρον. Ωστόσο εμένα μου ήρθε στο μυαλό ο μύθος "Δαίδαλος και Ίκαρος" ή ''Μίνωας και Δαίδαλος''. Στην Τρίτη τάξη του δημοτικού τα παιδιά μαθαίνουν αυτό το μύθο. Αν και στα παιδιά, από το νηπιαγωγείο ακόμη, τους αρέσει να ακούν μύθους, όπως τα ωραία παραμύθια της γιαγιάς από τα παλιά.

Έτσι λοιπόν ας μεταμορφωθώ σαν εκείνη την καλή γιαγιά από τα παλιά κι ας θυμηθούμε αυτό το μύθο!

Δαίδαλος και Ίκαρος

Τον παλιό καιρό που λέτε, παιδιά, βασιλιάς της Κρήτης ήταν ο Μίνωας, ο οποίος είχε πολύ στρατό και εξουσίαζε πολλά μέρη. Αφού μάζεψε πολλά πλούτη, αποφάσισε να κτίσει μεγάλα ανάκτορα στην πρωτεύουσά του, την Κνωσσό. Είχε ανάγκη όμως από έναν καλό τεχνίτη. Έστειλε λοιπόν, πλοίο στην Αθήνα και προσκάλεσε κοντά του τον καλύτερο τεχνίτη του καιρού εκείνου, τον περίφημο Δαίδαλο. Ο Δαίδαλος δέχτηκε την πρόσκληση του βασιλιά και πήγε στην Κρήτη. Πήρε μαζί του και τον μονάκριβο γιο του, τον Ίκαρο.

Ο Μίνωας υποδέχτηκε με τιμές τον Δαίδαλο και του είπε:

-Είσαι ελεύθερος να μεταχειριστείς όσους εργάτες θέλεις και να ξοδέψεις όσα χρήματα χρειάζεσαι. Αρκεί τα ανάκτορά μου να γίνουν τα ωραιότερα και τα πλουσιότερα, που υπάρχουν στον κόσμο όλο.

Ο Δαίδαλος άρχισε αμέσως την εργασία με ζήλο και επιμονή. Σε λίγο καιρό τα ανάκτορα υψώθηκαν ωραιότατα, με υψηλούς στύλους, με διαδρόμους, με μεγάλες αυλές, με δικαστήρια, με φυλακές, με ναούς...Τα ανάκτορα έγιναν ως μία οχυρωμένη πόλη.

Εκεί κοντά κατασκεύασε ο Δαίδαλος και τον Λαβύρινθο. Ο Λαβύρινθος ήταν βαθύ και σκοτεινό σπήλαιο, με δρόμους τόσο φιδωτούς, ώστε όποιος έμπαινε εκεί μέσα, ήταν αδύνατο να βγει χωρίς οδηγό. Μέσα στον Λαβύρινθο έκλεισε ο Μίνωας τον Μινώταυρο, τρομερό τέρας, το οποίο τρεφόταν με το κρέας ανθρώπων οι οποίοι ήταν καταδικασμένοι σε θάνατο.

Ο Δαίδαλος αφού τελείωσε τα ανάκτορα και τον Λαβύρινθο και στόλισε την πρωτεύουσα με φρούρια, αγάλματα και κρήνες, θέλησε να επιστρέψει στην Αθήνα. Είχε βαρεθεί τον ξένο τόπο και ο μεγάλος του πόθος ήταν να επιστρέψει στην αγαπημένη του πατρίδα.

Ο Μίνωας όμως δεν του έδινε την άδεια να φύγει, διότι φοβόταν μήπως κτίσει και για τους εχθρούς του όμοια φρούρια. Και μάλιστα διέταξε να φυλάνε καλά τα λιμάνια του νησιού, για να μη φύγει κρυφά ο Δαίδαλος. Νύχτα και μέρα σκεπτόταν ο Δαίδαλος με ποιο τρόπο θα μπορούσε να καταφέρει να φύγει. Αφού η θάλασσα ήταν κλειστεί, σκέφτηκε να φύγει από τον αέρα. Αποφάσισε τότε να κατασκευάσει φτερά και να πετάξει!

Κλείστηκε λοιπόν στην κατοικία του και με τη βοήθεια του γιου του κατασκεύασε κρυφά φτερά, τα οποία κόλλησε με κερί και θα τα στερέωναν επάνω στους ώμους τους. Κατασκεύασε και για τον γιο του άλλο ένα ζευγάρι. Και μία μέρα, πολύ πρωί ανέβηκαν στο υψηλότερο μέρος του γειτονικού λόφου και ετοιμάσθηκαν να πετάξουν. Ο Δαίδαλος υπενθύμισε στον γιο του τις συμβουλές, τις οποίες του είχε δώσει προηγουμένως:

-Παιδί μου, με την βοήθεια του θεού και με την θέληση και επιμονή μας κατασκευάσαμε τα θαυμαστά αυτά φτερά. Πρέπει όμως να είμαστε φρόνιμοι στο ταξίδι μας. Πρόσεχε, παιδί μου. Μήτε πολύ ψηλά να πετάς, μήτε πολύ χαμηλά. Μη βιάζεσαι και πάντοτε ν' ακολουθείς εμένα.

Ο Ίκαρος και πάλι υποσχέθηκε στον πατέρα του, ότι θα φυλάξει τις συμβουλές. Άνοιξαν τότε τις πτερούγες τους, πήραν φόρα και ρίχτηκαν προς τα εμπρός με δύναμη. Τι χαρά! Είχαν σωθεί από την φυλακή και σε λίγο διάστημα θα ήταν στην αγαπητή τους πατρίδα.

Ο Ίκαρος όμως, ύστερα από μερικές ώρες, είχε λησμονήσει την υπόσχεσή του. Ανέβαινε ψηλά και πέταγε πολύ γρήγορα. Ο ήλιος άρχισε να λιώνει το κερί, τα φτερά το ένα μετά το άλλο ξεκολλούσαν και μετά από λίγο ο Ίκαρος άρχισε να πέφτει βαρύς στη θάλασσα. Ο δυστυχής Δαίδαλος δεν πρόφτασε να βοηθήσει τον απερίσκεπτο γιο του. Κατέβηκε τότε στην παραλία, όπου είδε το σώμα του. Το έθαψε εκεί με δάκρυα και θρήνους και αφού, έκλαψε μέρες, εξακολούθησε το ταξίδι του πικραμένος.

Όταν έφτασε στην Αθήνα, γονάτισε, φίλησε το χώμα της πατρίδας και δόξασε τον θεό για την σωτηρία του. Αλλά ήταν απαρηγόρητος για την απώλεια του γιου του.

Το νησί, όπου ενταφιάστηκε το σώμα του Ίκαρου, ονομάστηκε από τότε Ικαρία. Και η θάλασσα εκείνη, όπου πνίγηκε, ονομάστηκε Ικάριο πέλαγος.

(Σ. Δουφεξής, Διασκευή-Αναγνωστικό Δ δημοτικού 1963,εκδόσεις Καλοκάθη)

👄Μπορείτε να διαβάσετε κι άλλες πληροφορίες στην Βικιπαίδεια.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Ο μύθος μπορεί να αποτελέσει αφόρμηση για μια φιλοσοφική συζήτηση. Άλλωστε η φιλοσοφία για παιδιά κατά τον Lipman συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών κυρίως όσον αφορά τον τρόπο σκέψης και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.

Έτσι λοιπόν ο μύθος θα δώσει το έναυσμα για να μιλήσουμε με τα παιδιά για όλα τα θέματα που τα ίδια θα ανακαλύψουν μέσα από την διερεύνησή του.

Με την καθοδήγησή μας και ανοίγοντας έναν διάλογο με ερωτήσεις και απαντήσεις θα κατανοήσουν το μύθο και θα οδηγηθούν σε μεγαλύτερο συλλογισμό και αναστοχασμό.

Ο μύθος έχει διδακτικό χαρακτήρα

και διάφορες ερμηνείες.

Η απερισκεψία και η επιπολαιότητα μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες.

Από υπερβολική αυτοπεποίθηση και αυταρέσκεια και ξεπερνώντας το μέτρο ο Ίκαρος έφερε το τέλος του. Ο ενθουσιασμός του και η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του, τον οδήγησαν στο να χάσει το μέτρο. ''Ούτε πολύ ψηλά, ούτε πολύ χαμηλά''.

Η ανυπακοή, ως ένα χαρακτηριστικό των νέων, τον οδήγησε ψηλά αλλά έχασε την αυτοκυριαρχία.

Ή μήπως, κατά τον Οβίδιο, η πτήση αυτή του Δαίδαλου και του Ίκαρου είναι το πέρασμα από μια κατάσταση υποταγής σε μια κατάσταση ελευθερίας που ένα δημιουργικό μυαλό οδήγησε σ' αυτή την μεταμόρφωση;

Την πτώση ο Οβίδιος την βλέπει ως το αποτέλεσμα της παράτολμης νεότητας και της λαχτάρας του Ίκαρου να ανέβει στα ύψη.

Ο Δαίδαλος είναι η επιδεξιότητα και η γνώση.

Αλλά αυτά χωρίς την ενέργεια, χωρίς την ώθηση που προκαλεί τον καλλιτέχνη να δημιουργήσει είναι άχρηστα εργαλεία. Αν ο Δαίδαλος είναι ο δημιουργός, τότε ο Ίκαρος είναι η σπίθα, η δύναμη που οδηγεί την δημιουργία.

Το όνομα Δαίδαλος προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα δαιδάλω = εργάζομαι με τέχνη, με δεξιότητα.

Ίκαρος- Στάθης Αλεξόπουλος (2008),Θέση: Σχολή Ικάρων

👉Με τις παρακάτω ενδεικτικές ερωτήσεις μπορεί να ξεκινήσει η συζήτηση:

1.Ποιοι είναι οι ήρωες; Τι έκαναν;

2.Ποια είναι η σχέση τους;

3.Πώς βρέθηκαν στην Κρήτη;

4.Τι έργα έφτιαξε ο Δαίδαλος;

5.Γιατί ο Μίνωας τον κράτησε φυλακισμένο;

6.Τι επινόησε ο Δαίδαλος για να κερδίσει την ελευθερία του;

7.Τι συμβούλευσε τον γιο του;

8.Τι σημαίνει: ''Μήτε πολύ ψηλά να πετάς, μήτε πολύ χαμηλά;

9.Γιατί έπεσε ο Ίκαρος;

10.Τι έκανε ο πατέρας;

Κι άλλες ερωτήσεις που μπορεί να προκύψουν από τη διαλεκτική συζήτηση.

Ίκαρος Μνημείο Πεσόντων Αεροπόρων(Τανάγρα),Μουστάκας Β.

👉Είναι σημαντικό να ρωτήσουμε τα παιδιά και για τα συναισθήματα των προσώπων.

✅Πώς ένιωθε ο Δαίδαλος στη φυλακή;

✅Πώς ένιωσε όταν κατάφερε να φτιάξει τα φτερά;

✅Ποια είναι τα συναισθήματα του Ίκαρου όταν πετάει;

✅Πώς νιώθει ο Ίκαρος κατά την πτώση του;

✅Πώς ένιωσε ο Δαίδαλος όταν έμεινε μόνος;

Ίκαρος-Άγιος Κήρυκος Ικαρίας

Επιπρόσθετες προτεινόμενες δραστηριότητες:

☺Nα ζωγραφίσουν σκηνές του μύθου.

☺Να κατασκευάσουν φτερά.

☺Να δραματοποιήσουν τον μύθο.

☺Να φτιάξουν κόμικς, φωτοϊστορίες.

☺Να τον αφηγηθούν σιγά σιγά σε κύκλο και μπαίνοντας ένα ένα μέσα να προσθέτει κάθε φορά στην αφήγηση καινούρια στοιχεία μέχρι να τελειώσει.

☺Να περιηγηθούν στον χάρτη και να διαγράψουν το ταξίδι των προσώπων και τα μέρη που πήγαν.

☺Να δουν οπτικό υλικό.(π.χ. Ανρί Ματίς- Η πτώση του Ίκαρου)

☺Να παρακολουθήσουν σε βίντεο το μύθο ή να δουν βίντεο με την Κνωσσό, το παλάτι, το Λαβύρινθο.

☺Να ασχοληθούν με το έργο του Henri Matisse,Η πτώση του Ίκαρου όπως και με γλυπτά που αναπαριστούν το ίδιο. Να κάνουν συγκρίσεις.(Nα κάνουν δηλαδή ένα ολόκληρο project.)