Το Γεφύρι της Άρτας

Λιθόκτιστο γιοφύρι

Αγαπημένο μου ημερολόγιο,

Κατά τη διάρκεια της ζωής, ταξιδεύοντας θα χρειαστεί να διαβείς πολλές γέφυρες. Γέφυρες ζωής, γέφυρες προσέγγισης, γέφυρες επικοινωνίας, γέφυρες εμπορίου, γέφυρες, γέφυρες ...

Το πέτρινο γεφύρι της Άρτας είναι το πιο ξακουστό στην Ελλάδα κι αυτό βέβαια το οφείλει στον θρύλο για τη θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα για τη θεμελίωσή του. 

«Ολημερίς το κτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν». 

Η φράση αυτή σήμερα έχει πάρει μεταφορική σημασία, όταν αναφέρεται σε έργα που αργούν να ολοκληρωθούν όπως και στον θρύλο του τραγουδιού. Μια γέφυρα επικοινωνίας λοιπόν, κατασκευάστηκε πολύ παλιά για εμπορικούς σκοπούς.

Περνώντας με το αυτοκίνητο από την τσιμεντένια γέφυρα-δρόμο πάνω από τον Άραχθο, βγαίνοντας από την πόλη της Άρτας και κατευθυνόμενη προς τα Τζουμέρκα, στρέφω το βλέμμα μου πάντα προς τα δεξιά, στο παλιό γεφύρι, το ιστορικό. «Γέφυρα του σήμερα με το χθες», θα ονόμαζα αυτή τη ματιά.

Γι' άλλη μια φορά σταμάτησα να θαυμάσω από κοντά τις πέτρες του, που στέκουν ακλόνητες, τις όμορφες, ασύμμετρες καμάρες του, το γκρίζο, σκοτεινό χρώμα του, που φέρει την ελπίδα μέσα του, αφού τόσα χρόνια στέκεται όρθιο κάτω απ' όλες τις συνθήκες.

Στάθηκα  κάτω από τον πλάτανο και δίπλα από το διώροφο νεοκλασικό κτίριο που λειτουργεί ως Λαογραφικό μουσείο Γεφυριού Άρτας. 

Χτίστηκε το 1864 με σχέδια του αρχιτέκτονα Έρνστ Τσίλερ. Αρχικά ήταν οθωμανικό φυλάκιο και το 1881 χρησιμοποιήθηκε ως τελωνείο των Τούρκων.

Εκεί άρχισα να διαβάζω όλα τα ιστορικά στοιχεία για το γεφύρι.

Ιστορικό γεφύρι Άρτας

Αποτελεί το τοπόσημο της πόλης της Άρτας και ένα από τα πιο φημισμένα γεφύρια στον ηπειρωτικό αλλά και στον ευρύτερο ελληνικό χώρο.  Κι εδώ

Αποτελείται από τέσσερις μεγάλες ημικυκλικές καμάρες, που στηρίζονται σε πέντε μεγάλα βάθρα, καθένα από τα οποία φέρει και ένα ανακουφιστικό τόξο για την απορροή των υδάτων, όταν η στάθμη του Αράχθου ανεβαίνει επικίνδυνα. Άλλες δύο μικρότερες καμάρες διακρίνονται στην κάθε πλευρά του γεφυριού, από τις οποίες ορισμένες έχουν κτιστεί ή επιχωθεί, μαζί με τις απολήξεις του προς τις όχθες. Το γεφύρι έχει μήκος 145 μέτρα, πλάτος 3,75 μέτρα και ύψος 12 μέτρα.

Από την παράδοση είναι γνωστό ότι χτίστηκε στην σημερινή του μορφή στις αρχές του 17ου αιώνα, με χρήματα του αρτινού εμπόρου Γιάννη Θιακογιάννη, ο οποίος είχε εμπορικές δραστηριότητες και είχε ενδιαφέρον για τη διάβαση του Αράχθου ποταμού από τα μουλάρια με τα φορτία του.

Μια άλλη πληροφορία από τον Τούρκο περιηγητή  Ελβιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι το γεφύρι έχτισε ο Φαίκ πασάς στα τέλη του 15ου αι.. Οι διαφοροποιήσεις στην τοιχοδομία δείχνουν ότι το γεφύρι δέχτηκε αρκετές επιδιορθώσεις και ανακατασκευές, με τελευταία εκείνη του 17ου αι. 

Το γεφύρι της Άρτας το 1881

Οι τεχνικές δυσκολίες λόγω των πλημμυρών και ο φόβος για τα στοιχεία της φύσης ενέπνευσαν τον γνωστό θρύλο της γυναίκας του πρωτομάστορα, που έπρεπε να θυσιαστεί για να στεριώσει το γεφύρι. Ο θρύλος αυτός αποτέλεσε το θέμα όχι μόνο του γνωστού ποιήματος, αλλά και θεατρικών έργων, έργων όπερας και λαογραφικών μελετών.

Μετά την απελευθέρωση της Άρτας το 1881 και ως τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912- 1913, η ψηλότερη καμάρα του γεφυριού αποτελούσε το σύνορο του τότε Ελληνικού Βασιλείου με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Το γεφύρι της Άρτας το 1953

Το γεφύρι της Άρτας το 2022

Πηγές:

 Η πινακίδα δίπλα από το ποτάμι.