Το Μεγάλο Σάββατο είναι η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Σαρακοστής. Με πόση λαχτάρα θυμάμαι την περίμεναν όλοι αυτή τη γιορτή! Και πιο πολύ τα παιδιά που θα κρατούσαν τη λαμπάδα τους. Ντιν! Νταν! Ντιν! Νταν! χτυπούν οι καμπάνες τα μεσάνυχτα και σε καλούν στην Ανάσταση!
Όλοι κρατούν λαμπάδες για να ανάψουν το Άγιο Φως. Ο ιερέας βγαίνει στην Αγία Πύλη και με ένα τρίκερο αναμμένο ψάλλει το ''Δεύτε λάβετε φως''. Αφού ανάψουν όλοι τις λαμπάδες τους ακολουθεί το ΄΄Χριστός Ανέστη''. Όλοι ψάλλουν και ανταλλάσσουν το φιλί της Αγάπης μαζί με τις ευχές ''Χριστός Ανέστη'' και ''Αληθώς Ανέστη''. Ακολουθούν πολλά βεγγαλικά και κροτίδες. Στην επιστροφή στο σπίτι κρατώντας τις λαμπάδες αναμμένες ''σταυρώνουμε ''τις εξώπορτες με το Άγιο Φως. Το βραδινό τραπέζι της Ανάστασης περιλαμβάνει την παραδοσιακή μαγειρίτσα, κόκκινα αυγά που τσουγκρίζουμε, τσουρέκι και σαλάτες.
''Ο Χριστός αναστήθηκε από των τάφο των νεκρών
και με τον θάνατό του, νίκησε τον θάνατο
και σε όσους ήταν στους τάφους,
χάρισε την αληθινή ζωή.''
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γίνεται η ''Πρώτη Ανάσταση''. Οι πιστοί μπαίνουν προκαλώντας θόρυβο.
Η Ανάσταση έγινε τρεις μέρες μετά το θάνατο του Χριστού. Όταν οι μυροφόρες πήγαν να αλείψουν το σώμα του Χριστού με αρώματα, είδαν ότι ο τάφος ήταν ανοιχτός. Δίπλα στεκόταν ένας άγγελος που τους είπε να μη φοβούνται και ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί. Στο μήνυμά του ο άγγελος τους είπε ότι έπρεπε να τρέξουν να ειδοποιήσουν τους μαθητές του και να τους πουν να πάνε στη Γαλιλαία όπου και θα τους εμφανιζόταν. Οι μυροφόρες έφυγαν χαρούμενες για να το πουν σε όλους ότι:
''O Χριστός αναστήθηκε!''
Οι μαθητές πήγαν στη Γαλιλαία και εκεί τους εμφανίστηκε ο Χριστός. Αφού τους ευλόγησε τους είπε να διασκορπιστούν και να διδάξουν όλα όσα τους δίδαξε.
👉Ακούστε τον ύμνο ''ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ'' από την παιδική χορωδία του Σπύρου Λάμπρου.
Αυτές τις μέρες των Παθών του Κυρίου ακούγονται φράσεις που έχουν γίνει παροιμιώδης. Ειπώθηκαν είτε από τον ίδιο τον Χριστό ή από κάποιο άλλο πρόσωπο σε ορισμένο τόπο και χρόνο.
Κάποιες φράσεις επίσης δημιουργήθηκαν επειδή χαρακτηρίζουν μια κατάσταση και χρησιμοποιούνται μεταφορικά.
👀Ας δούμε μερικές απ' αυτές:
''Ήγγικεν η ώρα''
Στο όρος των Ελαιών ο Ιησούς είπε στους μαθητές του να ξαγρυπνήσουν όση ώρα θα προσευχόταν λίγα μέτρα μακριά τους αλλά εκείνοι αποκοιμήθηκαν καταβεβλημένοι από την κούραση. Πικραμένος από την συμπεριφορά τους και προαισθανόμενος την τύχη του τους είπε:''...καθεύδετε το λοιπόν και αναπαύεστε! Ιδού ήγγικεν η ώρα και ο υιός του ανθρώπου παραδίδοται εις χείρας αμαρτωλών''-ας κοιμάστε λοιπόν κι ας αναπαύεστε! Να, πλησίασε η ώρα και ο γιος του ανθρώπου παραδίνεται σε χέρια αμαρτωλών(Ματθ.ΚΣΤ'45)
''Ήγγικεν η ώρα'' λέμε και σήμερα κάθε φορά που βρισκόμαστε ένα βήμα πριν από οποιαδήποτε σημαντική ενέργεια ή πριν από κάποιο σπουδαίο γεγονός.
Γολγοθάς - Κρανίου τόπος
Ο Γολγοθάς στα Ευαγγέλια ονομάζεται ο τόπος Σταύρωσης του Ιησού Χριστού κοντά στην Ιερουσαλήμ.
''Γολγολέθ'' στην εβραϊκή γλώσσα σημαίνει κρανίο. Μία εκδοχή είναι να δόθηκε η ονομασία αυτή γιατί το μέρος εκεί είχε σχήμα κρανιοειδές και σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ονομάστηκε Γολγοθάς επειδή υπήρχαν κρανία και οστά καθώς ήταν τόπος μαρτυρίου και θανάτου των καταδικασμένων σε σταύρωση.
Ως ''Κρανίου Τόπο''(Ματθ.27,33) σήμερα χαρακτηρίζουμε οποιοδήποτε μέρος ή τόπο που έχει υποστεί καταστροφές και η ζωή είναι ανυπόφορη ή μέρος που θυμίζει σεληνιακό τοπίο.
''Γολγοθά'' αποκαλούμε μεταφορικά δύσκολες περιόδους της ζωής μας ή κάθε πορεία μεγάλου πόνου ή εξευτελισμού.
''Άρον άρον''
Μ' αυτά τα λόγια προσπαθούσαν οι Ιουδαίοι να παροτρύνουν τον Πιλάτο να επιβάλλει στον Ιησού τη σταύρωση.' 'Άρον άρον σταύρωσον αυτόν'' φώναζαν.
''Άρον άρον'' που λέμε σήμερα εννοούμε ότι κάτι έγινε βιαστικά ή με τη βία.
''Επί ξύλου κρεμάμενος''
Ο Ιησούς όταν σταυρώθηκε βρέθηκε σε μια τέτοια κατάσταση γυμνός και αβοήθητος. Σύμφωνα με το Μωσαϊκό νόμο, αυτούς που καταδικάζονταν σε θάνατο με σταύρωση τους γύμνωναν και τους έβγαζαν οτιδήποτε ξένο πράγμα, προς το σώμα τους, είχαν πάνω τους. Τα ρούχα τους ανήκαν στους στρατιώτες που τα μοιράζονταν με κλήρο.΄΄Σταυρώσαντες δε αυτόν διεμερίσαντο τα ιμάτια αυτού βαλόντες κλήρον''
(Ματθ.ΚΖ'35,Λουκ.ΚΓ'34,Ιωάν.ΙΘ'23-24)
''Επί ξύλου κρεμάμενος'' είναι μια φράση που εννοεί τον πάρα πολύ φτωχό, αλλά και τον ανίσχυρο αυτόν που δεν έχει καμία προστασία.
''Μνήσθητί μου, Κύριε...''
Αυτά τα λόγια τα είπε στον Ιησού ένας από τους δύο ληστές, που ήταν σταυρωμένος μαζί του. Του ζήτησε να τον συγχωρέσει και να τον θυμηθεί μαζί με όλους που θα συμπεριλάβει στη βασιλεία του.(Λουκ.ΚΓ'-42).Να με θυμηθείς, Κύριε...
Μνήσθητί μου, Κύριε... είναι μια φράση που τη λέμε συχνά όταν βρισκόμαστε σε πνευματική ανάταση και ψυχική συγκέντρωση. Επίσης τη χρησιμοποιούμε όταν αισθανόμαστε κατάπληξη, βλέποντας κάτι που μας κάνει εντύπωση, επειδή είναι παράξενο.
''Μη μου άπτου''
Όταν η Μαρία η Μαγδαληνή πήγε στον τάφο του Ιησού βρήκε τη μεγάλη πέτρα, που τον είχαν σφραγίσει, μετακινημένη. Επειδή φοβήθηκε ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας κάποιοι μετακίνησαν την πέτρα και πήραν το σώμα του έτρεξε να βρει τον Πέτρο και τον Ιωάννη. Σαν έφτασαν στον τάφο και μπήκαν μέσα οι μαθητές είδαν πράγματι ότι το σώμα του Ιησού έλειπε. Μην μπορώντας να εξηγήσουν τι συνέβη αποχώρησαν. Η Μαρία παρέμεινε εκεί θρηνώντας και κάποια στιγμή που έσκυψε προς τον τάφο είδε δύο λευκοντυμένους αγγέλους να στέκονται στη θέση που είχε τοποθετηθεί το σώμα του Χριστού. Λίγα λεπτά αναγνώρισε και τη φωνή του Κυρίου πίσω της. ''Διδάσκαλε'' του είπε κι έκανε ν' αγκαλιάσει τα πόδια του. ''Μη μου άπτου'',μη με αγγίζεις, της σύστησε εκείνος, ίσως για να της δείξει ότι πλέον δε θα είναι όπως πριν. Ταυτόχρονα της έδωσε εντολή να αναγγείλει την Ανάστασή του στους μαθητές του.(Ιωάν.Κ'1-17).
''Μη μου άπτου'' λοιπόν στην καθημερινή γλώσσα, η φράση δηλώνει το ευαίσθητο, το ευπαθές, το λεπτεπίλεπτο, το εύθραυστο, ό,τι χρειάζεται ιδιαίτερη μεταχείριση. Αποκαλούμε όμως έτσι και αυτόν που προσέχει πολύ στον τρόπο που παρουσιάζεται αλλά και τον μυγιάγγιχτο δηλαδή αυτόν που αισθάνεται ότι θίγεται με το παραμικρό.
''Έγινε ανάστα ο Κύριος''
Στην πρώτη Ανάσταση, στη λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου, λέει ο ιερέας: Ανάστα ο θεός, κρίνων την γη και αρχίζουν τότε να χτυπούν οι καμπάνες και να προσέρχονται οι πιστοί εκδηλώνοντας τη χαρά τους για το γεγονός μ' όλο το θόρυβο της προσέλευσης.
''Έγινε ανάστα ο Κύριος'' είναι μια φράση που τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να πούμε πως γίνεται μεγάλος θόρυβος και φασαρία, ότι υπάρχει αναστάτωση και σύγχυση.
Ανάσταση!
Ανάσταση σημαίνει έγερση και προέρχεται από το αρχαίο ρήμα ''ανίσταμαι'' που θα πει ότι επανέρχομαι στη ζωή. Κορυφαίο γεγονός για τους χριστιανούς που γιορτάζεται με ενθουσιασμό και μεγαλοπρέπεια η νίκη της αιώνιας ζωής.
Στην καθημερινή ζωή χρησιμοποιούμε τη λέξη ''Ανάσταση'' με την έννοια της λύτρωσης.
Λαμπρή
Όταν λέμε ''Λαμπρή'' εννοούμε τη ''λαμπρή ημέρα'', τη γεμάτη λάμψη και ακτινοβολία. Έμεινε ως ουσιαστικό η λέξη ενώ ήταν επίθετο. Έτσι χρησιμοποιείται στους ύμνους, στα άσματα (λαμπρυνθώμεν).Το φως των λαμπάδων ανακατεύεται με το χαρούμενο βλέμμα, με το ελπιδοφόρο μήνυμα του ''Χριστός Ανέστη''. Όλα λάμπουν, όλα λούζονται στο φως.
''Μέρα Λαμπρή, μέρα γιορτής, μέρα λουλουδιασμένη'' και ''Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί Πάσχα Κυρίου, Πάσχα!'' αναφέρουν και οι ποιητές.
Πάσχα
Η μεγαλύτερη γιορτή της του Χριστιανισμού. Προέρχεται από το εβραϊκό Πάσχα (Πεσάχ) που σημαίνει πέρασμα, διάβαση σε ανάμνηση της Εξόδου τους, της απελευθέρωσης τους από τους Αιγύπτιους και της Διάβασης της Ερυθράς θάλασσας. Παράλληλα τη γιόρταζαν χαιρετίζοντας το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης.
Το Πάσχα των χριστιανών καθιερώθηκε την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της εαρινής ισημερίας το325 μ.Χ.(Α' Οικουμενική σύνοδος)
Πηγές- Bιβλιογραφία
Λέξεις και φράσεις παροιμιώδης, Τάκη Νατσούλη, Εκδόσεις Σμυρνιωτάκης
Λεξικό της ελληνικής γλώσσας, Γ.Μπαμπινιώτη, Κέντρο Λεξικολογίας (1998)
Οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα. Τα παιδιά ρωτούσαν τη μητέρα τους για την ημέρα αυτή. Εκείνη τους είπε:- Σήμερα, παιδιά μου, η μέρα είναι πολύ λυπητερή. Σαν σήμερα σταυρώθηκε ο Χριστός μας. Το μεσημέρι θα πάμε στην εκκλησία να προσκυνήσουμε τον Εσταυρωμένο και τον Επιτάφιο. Η μητέρα τους διηγήθηκε όλα τα Πάθη του Χριστού καθισμένοι κάτω από μια αμυγδαλιά.
Ένα δάκρυ απ' τα μάτια της μητέρας έπεσε στη ρίζα της. Ήταν καυτερό εκείνο το δάκρυ. Η μυγδαλιά το ένιωσε. Κούνησε τα φύλλα της κι είπε:
-Aχ!Τι κρίμα, που είχα ανθίσει νωρίς και δεν έχω λουλούδια να στολίσω τον Επιτάφιο!
-Έχουμε εμείς τριαντάφυλλα, φώναξαν μερικές τριανταφυλλιές που ήταν εκεί!
-Κι εγώ έχω μυρωδάτες πασχαλιές, είπε μια πασχαλιά φορτωμένη λουλούδια.
-Κι εμείς έχουμε ωραίους κρίνους και πανσέδες, φώναξαν άλλα λουλούδια. Τα έχουμε για τον Επιτάφιο.
-Πηγαίνετε, παιδιά μου, να μαζέψετε λουλούδια. Θα τα πάμε στον Επιτάφιο, είπε η μητέρα.
(Αναγνωστικό Β' Δημοτικού,1954-1955)
Η Ταφή του Κυρίου
Μετά τον θάνατο του Χριστού ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία , ζήτησε από τον Πόντιο Πιλάτο και πήρε το σώμα του Χριστού. Αφού το τύλιξε σε καθαρό, λευκό σεντόνι , το έβαλε σε τάφο που ήταν σκαλισμένος στο βράχο.
Τον σφράγισαν με ένα βαρύ λίθο. Οι Ιουδαίοι έβαλαν στρατιώτες να φρουρούν τον τάφο γιατί φοβόντουσαν ότι οι μαθητές του θα έκλεβαν το σώμα του και μετά θα έλεγαν ότι ο Χριστός αναστήθηκε.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η μέρα που οι χριστιανοί γιορτάζουν την ταφή του Κυρίου.
Από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης ή το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής στολίζεται με όμορφα άνθη και τέχνη ο Επιτάφιος . Μετά γίνεται η αποκαθήλωση όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει σε λευκό σεντόνι. Τοποθετεί στον Επιτάφιο το κεντημένο πανί με αναπαράσταση της ταφής.
Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα. Το απόγευμα αυτής της ημέρας γίνεται η λειτουργία της Περιφοράς του Επιταφίου του Χριστού, δηλαδή τον γυρίζουν στις γειτονιές για να προσκυνήσουν οι πιστοί.
Το μοιρολόγι της Παναγίας
Οι γυναίκες που στόλιζαν τον Επιτάφιο συνήθιζαν να τραγουδούν θρηνώντας με μοναδικό τρόπο:
''Σήμερα μαύρος ουρανός,
σήμερα μαύρη μέρα.
Σήμερα όλοι θλίβονται και
τα βουνά λυπούνται...''
Ο πόνος της Παναγίας σμίγει με το δικό τους πόνο.
Προσκυνητές περνούν καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο.
Κατά τη διάρκεια της Ακολουθίας του Επιταφίου,
το Βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής,
ψάλλονται τα λεγόμενα Εγκώμια,
μικρά τροπάρια,
πολύ αγαπητά στο λαό.
Εγκώμια
Η ζωή εν τάφω
κατετέθης, Χριστέ,
και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,
συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.
Άξιον εστί
μεγαλύνειν σε των πάντων κτίστην
τοις σοις γαρ παθήμασιν έχομεν
την απάθειαν, ρυσθέντες της φθοράς.
Αι γενεαί πάσαι
ύμνον τη ταφή σου
προσφέρουσι, Χριστέ μου.
Ω γλυκύ μου έαρ,
γλυκύτατον μου τέκνον,
που έδυ σου το κάλλος.
Ακούστε μέρος τους στα παρακάτω βίντεο από την παιδική χορωδία Σπύρου Λάμπρη.
Ήρθε η ώρα για το βάψιμο των αυγών! Οι αναμνήσεις είναι πολλές. Πρώτα απ' όλα ήταν γλυκιά η προσμονή για να γίνει αυτή η διαδικασία. Ήταν κάτι σαν ιεροτελεστία. Τα κόκκινα αυγά αποκτούν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Βλέπαμε τη συγκέντρωση των αυγών και η χαρά μας μεγάλωνε. Κάποτε κάποτε ρωτούσαμε: ''Μαμά, πόσα αυγά θα βάψουμε;'' ''Όσοι είμαστε κι ακόμα παραπάνω'' μας απαντούσε. Και συνέχιζε: ''Δε θα τσουγκρίσουμε με τους γειτόνους μας;'' Έτσι ήταν. Τσουγκρίζαμε τ' αυγά μας με όλους. Κάναμε σαν να λέμε αυγομαχίες. Ψάχναμε να βρούμε το πιο γερό, το πιο μυτερό, το πιο μικρό. Χαιρόμασταν, γελούσαμε, μετρούσαμε πόσα αυγά σπάσαμε με το δικό μας και νιώθαμε νικητές, αν καταφέρναμε περισσότερα απ' τους άλλους. Καμιά φορά μαλώναμε κιόλας γιατί λέγαμε ότι ο άλλος έβαλε κοντά τα χέρια του, στην κορυφή του αυγού και χτύπησε πάνω τους.
Ας δούμε τους συμβολισμούς.
Μέσα στο αυγό εμπεριέχεται η νέα ζωή, που είναι όμως εγκλωβισμένη. Με το τσούγκρισμα των αυγών η ''νέα ζωή'' ξαναπηδάει μέσα από το κέλυφος. Μια κίνηση που συμβολίζει την κάθοδο του Χριστού στον Κάτω Κόσμο και την Ανάσταση του.
Το κόκκινο χρώμα των αυγών συμβολίζει το αίμα του Χριστού, βασικό στοιχείο ζωής,
αλλά και το λαμπρό χαρμόσυνο μήνυμα τηςΑνάστασης όπως λέει και η παράδοσή μας.
Το κοτοπουλάκι, προέκταση του αβγού μόλις βγήκε από αυτό, συμβολίζει τη νέα ζωή.
Η παράδοση αφηγείται
Στα χρόνια του Χριστού στα Ιεροσόλυμα η Μαρία η Μαγδαληνή, που είδε πρώτη τον αναστάντα Χριστό, έτρεξε να το αναγγείλει στους μαθητές του. Την ώρα εκείνη συνάντησε μια γνωστή της γυναίκα που γύριζε από το κοτέτσι, κρατώντας στην ποδιά της αυγά.
-Πού τρέχεις έτσι, τη ρώτησε η γυναίκα.
-Τρέχω να πω στους μαθητές του Κυρίου, πωςΕκείνος αναστήθηκε, απάντησε η Μαγδαληνή.
-Δεν το πιστεύω. Θα το πιστέψω μόνο όταν αυτά τα αυγά που μάζεψα γίνουν κόκκινα, είπε εκείνη.
Και έγιναν κόκκινα τα αυγά.
Κι από τότε όλοι οι χριστιανοί συνηθίζουν να βάφουν κόκκινα τ' αυγά του Πάσχα, για να δώσουν το χαρούμενο μήνυμα της Ανάστασης.
Επίσης άλλοι πιστεύουν ότι το κόκκινο χρώμα φέρνει καλοτυχία.
Το έθιμο πάντως είναι διαδεδομένο σε διάφορους λαούς στη γη: Κίνα, Συρία κ.α.
Το βάψιμο των αυγών
Το βάψιμο των αυγών γίνεται τη Μεγάλη Πέμπτη, γι' αυτό και ο λαός μας τη ονομάζει και Κόκκινη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη.
Παλαιότερα ακολουθούσαν οι νοικοκυρές συγκεκριμένη εθιμοτυπία.
Συγκέντρωναν τα αυγά από τις προηγούμενες ημέρες αφού ήταν νηστεία και δεν καταναλώνονταν.
Θα τα βάψουν πολύ νωρίς το πρωί σε καινούριο δοχείο.
Μετά τη βαφή το δοχείο με το χρώμα δεν έπρεπε να βγει από το σπίτι.
Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν ήταν φυτικά.
Για το κόκκινο χρησιμοποιούσαν το ''βάρτζι'',ένα κόκκινο ξύλο, ενώ για να πετύχουν το κίτρινο χρησιμοποιούσαν φύλλα αμυγδαλιάς.
Το πρώτο βαμμένο αυγό είχε ξεχωριστεί σημασία. Το ονόμαζε η νοικοκυρά ''το αυγό της Παναγίας'' και το έβαζε στο εικονοστάσι του σπιτιού. Πίστευαν ότι έχει αποτρεπτικές ιδιότητες και σταυροκοπούσαν τα παιδιά τους.
Ο Γ.Μέγας γράφει: ''Άλλοτε γυναίκες και κορίτσια καταγίνονταν να ''γράψουν'' ή να ''κεντήσουν'' τα αυγά δηλαδή ζωγράφιζαν επάνω εις στα αυγά με λιωμένο κερί πουλιά ή σχήματα διάφορα και κοινώς τα έλεγαν ξομπλωτά ή κεντημένα αυγά, πέρδικες κλπ. Τα κορίτσια βάζουν στ' αυγά και φτερά από χαρτί χρωματιστό, τους βάζουν ουρά, μύτη από ζυμάρι σαν πουλί και τα κρεμούν από την οροφή. Είναι σαν πουλάκια για να πετάξουν''.
Ας δούμε και το βάψιμο των αυγών
με απλή βαφή.
Στη συνέχεια μπορείτε να τα διακοσμήσετε με αυτοκόλλητα ή τυλίγοντας και κολλώντας χρωματιστές χαρτοπετσέτες.
Να τη η λαγοπαρέα και
η αυγοοικογένεια του Παναγιώτη.
👉Μπορείτε μετά να ζωγραφίσετε αστεία προσωπάκια με μαρκαδόρους και να ξεχωρίζετε το αυγό σας αν είναι μάλιστα και γερό απ' αυτά που νικάνε....
Έτοιμα τα αυγά του Παναγιώτη
με τα προσωπάκια!
Παναγιώτης Κ. Α1
Βάψιμο αυγών με κλωστές
Τι όμορφη ιδέα!
Πάω αμέσως να τη δοκιμάσω.
👉Μια άλλη ιδέα είναι μετά το βάψιμο να διακοσμήσετε μερικά μετατρέποντας τα σε λαγουδάκια. Φτιάξτε αυτάκια από χαρτί, ματάκια, σχεδιάστε μουστάκια και στόμα.
Άλλωστε και ο λαγός σχετίζεται με τηνάνοιξηκαι την ανάσταση της φύσης, συμβολίζει επίσης τη νέα ζωή.
Αυγά και μόμπιλε
🌺Σας προτείνω να δοκιμάσετε μόνα σας, παιδιά, να σχεδιάσετε αυγά, μικρά, μεγάλα σε άσπρα χαρτόνια.
Να τα κόψετε με το ψαλίδι σας γύρω γύρω και αφού σχεδιάσετε τα δικά σας σχέδια, χρωματίστε τα. Έπειτα κρεμάστε τα σε κλαδάκι ή σε μια κοτούλα που επίσης θα σχεδιάσετε, όπως στην εικόνα πιο κάτω.
Δοκιμάστε!
Είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρετε!
Μπορείτε!
Έχετε πολλές υπέροχες ιδέες!
Μόμπιλε κοτούλας
Μικρός κήπος από αυγά
Αν ζητήσετε από κάποιον μεγάλο να σας αδειάσει δυο τρία αυγά μπορείτε να φτιάξετε έναν μικρό κήπο.
🌿Τρυπάμε προσεχτικά τα αυγά από πάνω και αφαιρούμε λίγο τσόφλι.
🌿Αδειάζουμε το εσωτερικό σε ένα πιάτο για να τα βάλουμε στα κουλουράκια ή σε ένα κέικ.(προσοχή δεν το πετάμε)
🌿Ύστερα βάζουμε λίγο βαμβάκι νοτισμένο και ρίχνουμε φακές ή λαχανικά, όπως βλέπετε στην εικόνα.
Στα λόγια που θ' ακούσουμε στη βραδινή λειτουργία της Μεγάλης Πέμπτης με τα 12 Ευαγγέλια, ο Χριστός ακολουθεί την πορεία προς την Σταύρωση και τελικά την Ανάστασή του, που προσμένουμε. Μπορεί να έχουμε πολλά ερωτήματα και να διαφαίνονται πολλά ''γιατί'' μέσα στον πιο σπαρακτικό και συγκινητικό ύμνο που ακολουθεί, αλλά ο Σταυρός είναι η τέλεια νίκη της ταπείνωσης που ο Χριστός δέχτηκε, ο οποίος ξέρει ν' αγαπάει πάνω στο μίσος και στο φόβο. Είναι η τέλεια θυσία και η αυτοπροσφορά της συμπόνοιας που ξέρει ν' αγαπάει. Είναι το τέλειο πρότυπο της δημιουργικής δύναμης της αγάπης.
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,
ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.
Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,
ο των αγγέλων βασιλεύς.
Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται,
ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο,
ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.
Ήλοις προσηλώθη,
ο νυμφίος της εκκλησίας.
Λόγχη εκεντήθη,
ο Υιός της Παρθένου.
Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.
Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.
👀Ας δούμε και σήμερα τα γεγονότα, που διαδραματίστηκαν εκείνη την εποχή και ζούμε κάθε χρόνο στην εκκλησία τις ημέρες αυτές.
Η Δίκη του Χριστού
στον Πόντιο Πιλάτο
Την Μεγάλη Πέμπτη οι στρατιώτες αφού συνέλαβαν τον Ιησού στο όρος των Ελαιών οδήγησαν τον Χριστό ''Από τον Άννα στον Καϊάφα'' και τελικά στον Πόντιο Πιλάτο, τον Ρωμαίο διοικητή για να τον δικάσει. Εκείνος κατάλαβε ότι ο Χριστός ήταν αθώος. Έκανε προσπάθεια να τον απελευθερώσει αλλά φοβήθηκε τον κόσμο που φώναζε ''Άρον,άρον σταύρωσοναυτόν'' δηλαδή ''Σταυρώστε τον, σταυρώστε τον'' και τους είπε: ''Βαραββάν ή Χριστόν;'' να ελευθερώσουν. Το πλήθος φώναζε ''Βαραββάν''.
Εκείνος τότε είπε: ''Εγώ νίπτω τας χείρας μου'' δηλαδή ''Εγώ ξεπλένω τα χέρια μου από το αίμα αυτού του αθώου ανθρώπου''. Έτσι, ο Χριστός καταδικάστηκε σε θάνατο.
Μετά τη δίκη του Χριστού, οι Ρωμαίοι στρατιώτες του φόρεσαν κόκκινο μανδύα και αγκάθινοστεφάνι. Του φόρτωσαν ένα βαρύ ξύλινο σταυρό για να τον ανεβάσει στον Γολγοθά. Ακολουθεί η πορεία του μαζί με δύο ληστές.
Οι στρατιώτες αφού τον σταύρωσαν βάζοντας καρφιά στα χέρια, στα πόδια και στην καρδιά έκαναν κλήρο για το ποιος θα πάρει τα ρούχα του και τα πράγματά του.
Κοντά στο Χριστό ήταν η Παναγία που έβλεπε με πολύ μεγάλο πόνο τη σταύρωση του παιδιού της.
Όταν ο Χριστός πέθανε, ο ουρανός σκοτείνιασε και η γη τραντάχτηκε. Τότε οι Ιουδαίοι κατάλαβαν τη μεγάλη αμαρτία που έκαναν και όλοι πίστεψαν ότι ο Χριστός είναι γιος του Θεού.
Οι τελευταίοι εφτά λόγοι του Χριστού πάνω στο Σταυρό
''Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι''
Κύριε, συγχώρεσέ τους γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν.
''Αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ' εμού έση εν τω παραδείσω''.
Σήμερα, θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο.
''Γύναι, ιδού ο υιός σου. ''Ιδού η μήτηρ σου''
Γυναίκα, ιδού ο γιος σου. Ιδού η μητέρα σου.
''Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλιπες;''
Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;
''Διψώ''
Διψάω...
''Πάτερ, εις χείρας σου παρατίθεμαι το πνεύμα μου''
Πατέρα, στα χέρια σου εναποθέτω το πνεύμα μου.
''Τετέλεσται''
Τελείωσε...
Στο επόμενο βίντεο ακούστε ένα μέρος από το έργο του Γιόζεφ Χάυντ ,Τhe seven last words of Christ.(κουαρτέτο εγχόρδων)
🌺Ζωγράφισε κι εσύ μια ζωγραφιά με θέμα την Παναγία, όπως τα παιδιά στο βίντεο και διάβασε το όμορφο ποίημα που ακολουθεί.
Η μητέρα Στέκονταν λυπημένη (Stabat Mater Dolorosa),Διαφόρων Συνθετών
Πρόκειται για ένα ποίημα του 13ου αιώνα που περιγράφει τον πόνο της Παναγίας κατά τη Σταύρωση του Χριστού.
Μετεώρων Λιθόπολις
Ο Νίκος Γκάτσος μεγαλωμένος
στα κακοτράχαλα αγιασμένα χώματα της Αρκαδίας ,
έχοντας στη μνήμη του τις μαυροφορεμένες γυναίκες και τα παραδοσιακά τραγούδια που μεταδίδονταν
για αιώνες από γενιά σε γενιά,
γράφει ένα ακόμη συγκλονιστικό ποίημα
για την υπέρτατη θυσία του Αμνού του Θεού.
΄΄Μεγάλη Πέμπτη''
Στίχοι:Νίκος Γκάτσος
Μουσική:Χρήστος Τσιαμούλης
Ερμηνεία :Αλκίνοος Ιωαννίδης
Album:Δωδεκάορτο
Αυτός που κρέμασε τον ήλιο
στο μεσοδόκι τ' ουρανού
κρεμάται σήμερα σε ξύλο
ίλεως, Κύριε, γενού
και στ' ασπαλάθια της ερήμου
μια μάνα φώναξε ''παιδί μου!''
Με τ' Απριλιού τ' αρχαία μάγια
με των δαιμόνων το φιλί
μπήκε στο σπίτι κουκουβάγια
μπήκε κοράκι στην αυλή
κι όλα τ' αγρίμια στο λαγκάδι
πήραν τον δρόμο για τον Άδη.
Θα ξανασπείρει καλοκαίρια
στην άγρια παγωνιά του νου.
Αυτός που κάρφωσε τ' αστέρια
στην άγια σκέπη τ' ουρανού
κι εγώ κι εσύ κι εμείς κι οι άλλοι
θα γεννηθούμε τότε πάλι.
👀Πηγή: εικόνα του Χριστού που κουβαλάει τον Σταυρό
Σήμερα αναζητώντας στοιχεία για το πού είναι αφιερωμένη η Μεγάλη Πέμπτη, βρήκα πολλά έργα τέχνης για την Σταύρωση του Χριστού. Ας προσπαθήσουμε να τα κατανοήσουμε όπως κάνουμε με τα έργα τέχνης, με αγάπη και ερευνητική ματιά.
Ν' αφήσουμε το βλέμμα μας ελεύθερο να αισθανθεί τα σχήματα, τα χρώματα, το χώρο, τις φωτοσκιάσεις, τις μορφές, την κίνηση ενός έργου.
Ένα έργο τέχνης για να το κατανοήσεις πρέπει πρώτα να το αφήσεις να σου μιλήσει. Αν το πλησιάσουμε νοητικά και συναισθηματικά ανακαλύπτοντας τη γλώσσα του, αυτό θα μας ξεδιπλώσει το βάθος του κόσμου που εκφράζει.
Η διαδικασία δεν είναι απλή.
👀Μπορούμε όμως παιδιά, να ξεκινήσουμε από μερικά βήματα.
👉Αρχικά ''διαβάζουμε'' την εικόνα και προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τι είναι αυτό που βλέπουμε, σχήματα και μορφές.
👉Αρχίζει να εμπλέκεται και το συναίσθημά μας σιγά σιγά. Αν μας συγκινεί, τι νιώθουμε.
👉Στη συνέχεια, συνήθως, βρίσκουμε το υλικό. Από τι είναι φτιαγμένη, αν είναι εικόνα.(λάδι, ακρυλικό κλπ.)
👉Σ' αυτή τη φάση μπορεί να θέλουμε να αγγίξουμε το έργο. Να προσθέσουμε δηλαδή και την αίσθηση της αφής. Να δούμε αν είναι λείο ή αδρό. Αν είναι πάνω σε ξύλο, μουσαμά κλπ.
Θρήνος (Πιετά), Μιχαήλ Άγγελος
👉Θα αναρωτηθούμε από ποιον έχει γίνει το έργο και πότε.
👉Πώς το έφτιαξε ο δημιουργός; Πώς έγινε το έργο;
👉Έτσι περιπλανιόμαστε μέσα στο έργο και είναι σαν να κάνουμε ένα ταξίδι. Η έκφραση των σκέψεων μας και των συναισθημάτων μας είναι πολύ σημαντική.
👉Με γνώση, εξοικείωση, καλλιέργεια και βλέποντας αρκετά έργα τέχνης, μπορούμε να τα κατανοήσουμε.
Γκουίντο Ρένι(1575-1642)
Ο Χριστός με ακάνθινο στεφάνι
🌼Πώς είναι η έκφραση του Χριστού;
🌼Πώς αισθάνεται;
🌼Πώς πέφτει το φως πάνω του;
Τζιότο (1267-1337)
Σταύρωση
🌹Τι δείχνει η παρουσία Φραγκισκανού μοναχού στα πόδια του Ιησού;
🌹Πώς δημιουργείται το βάθος στην εικόνα;
🌹Τι συμβολίζουν οι άγγελοι;
Γκρινεβάλντ(1475-1528)
Σταύρωση(1515)
🌷Τι συναισθήματα μας μεταδίδει η εικόνα;
🌷Παρατηρήστε το σώμα του Χριστού. Πώς είναι τα χέρια του;
🌷Γιατί αλλάζει τις αναλογίες των μορφών;
🌷Περιγράψτε την Παναγία.
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος
Ελ Γκρέκο(1541-1614)
Σταύρωση
🌸Τι επικρατεί πίσω από τον Εσταυρωμένο;
🌸Πώς είναι τα σύννεφα;
🌸Τι θέλει να δείξει ο ζωγράφος;
🌸Τι δείχνουν τα χρώματα που χρησιμοποιεί;
Βελάσκεθ(1599-1660)
Εσταυρωμένος
🌻Τι αποπνέει εδώ ο Εσταυρωμένος;
🌻Πώς αποτυπώνεται;
🌻Τι προσδίδει το μαύρο φόντο στην εικόνα;
Πωλ Γκωγκέν(1848-1903)
Ο Κίτρινος Χριστός
🌸Ποια χρώματα κυριαρχούν;
🌸Ποια πρόσωπα πλαισιώνουν τον Χριστό;
🌸Τι υπάρχει στο φόντο;
🌸Υπάρχει το στοιχείο της προοπτικής;
Σαγκάλ Μάρκ(1887-1985)
Λευκή Σταύρωση
🌼Παρατηρήστε καλά τα μέρη του και τις λεπτομέρειες.
(Ο Σαγκάλ ζωγράφισε το έργο του το 1938,την εποχή που είχε ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος και οι Ναζί εξοντώνουν τους Εβραίους.)
🌼Ποια γεγονότα εξελίσσονται γύρω από το Χριστό που υποδηλώνουν τον πόλεμο;
Νταλί Σαλβατόρ (1904-1989)
Χριστός του Αγίου Ιωάννου του Σταυρού
🌺Ποια είναι η ατμόσφαιρα που επικρατεί;
🌺Ποια στοιχεία συνθέτουν την εικόνα;
Corpus Hvpercubus Σταύρωση
🌸Τι παρατηρείται στο φόντο;
🌸Πώς έχει σχεδιαστεί ο Σταυρός;
🌸Σε τι διαφέρει η ''Σταύρωση'' του Νταλί από άλλες που έχετε δει στις ορθόδοξες εκκλησίες;
Ραφαήλ(1483-1520)
Σταύρωση Γκαβάρι
🌹Παρατηρήστε τη σύνθεση. Ποιοι είναι οι άξονες συμμετρίας;
🌹Ποια είναι η ατμόσφαιρα του έργου;
🌹Γιατί έχει επιλεγεί αυτή η ατμόσφαιρα;
🌹Ποιος είναι ο ρόλος των δύο αγγέλων;
🌹Τι συμβολίζουν ο ήλιος και το φεγγάρι;
🌹Τι δείχνει η πινακίδα;
👉Θα μπορούσαμε επίσης να συγκρίνουμε τα έργα του Νταλί και του Ραφαήλ και άλλων ζωγράφων μεταξύ τους.
Ανάσταση!
Όλοι κρατούν λαμπάδες για να ανάψουν το Άγιο Φως. Ο ιερέας βγαίνει στην Αγία Πύλη και με ένα τρίκερο αναμμένο ψάλλει το ''Δεύτε λάβετε φως''. Αφού ανάψουν όλοι τις λαμπάδες τους ακολουθεί το ΄΄Χριστός Ανέστη''. Όλοι ψάλλουν και ανταλλάσσουν το φιλί της Αγάπης μαζί με τις ευχές ''Χριστός Ανέστη'' και ''Αληθώς Ανέστη''. Ακολουθούν πολλά βεγγαλικά και κροτίδες. Στην επιστροφή στο σπίτι κρατώντας τις λαμπάδες αναμμένες ''σταυρώνουμε ''τις εξώπορτες με το Άγιο Φως. Το βραδινό τραπέζι της Ανάστασης περιλαμβάνει την παραδοσιακή μαγειρίτσα, κόκκινα αυγά που τσουγκρίζουμε, τσουρέκι και σαλάτες.
