Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

Ο εφιάλτης της Περσεφόνης

Αγαπημένο μου ημερολόγιο

Φέτος για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, που γιορτάζεται στις 5 Ιουνίου κάθε χρόνο, θ' ασχοληθώ με το ποίημα του Νίκου Γκάτσου «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης». Στον δίσκο τα «Παράλογα»  ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις και ο ποιητής Νίκος Γκάτσος δημοσίευσαν το 1976. Ο Νίκος Γκάτσος με το ποίημά του έθεσε από τότε το θέμα της οικολογικής καταστροφής και της οικολογικής κρίσης που ερχόταν. 

Ο Εφιάλτης της Περσεφόνης

Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα

κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο

τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα

και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες

ευλαβικά πριν μπουν στο τελεστήριο

τώρα πετάνε τ' αποτσίγαρα οι τουρίστες

και το καινούριο παν να δουν διυλιστήριο.

Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία

κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα

τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία

άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.

Κοιμήσου Περσεφόνη

στην αγκαλιά της γης

στου κόσμου το μπαλκόνι

ποτέ μην ξαναβγείς.

Λεξιλόγιο

φλισκούνι + μέντα: αρωματικά φυτά

υψικάμινο : εργοστάσιο με μεγάλου ύψους καμίνια

μύστες: αυτοί που μυούσαν στα Ελευσίνια μυστήρια

ευλαβικά: με ευλάβεια, με βαθύ σεβασμό

διυλιστήριο: εγκατάσταση στην οποία γίνεται ο καθαρισμός του πετρελαίου.

ελάσματα: μεταλλικές πλάκες

👉Ακούστε το τραγούδι με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη.

Προβληματισμοί

Ελευσίνια μυστήρια: θρησκευτική γιορτή προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης. Τι ακριβώς γινόταν στη μυστική τελετή είναι άγνωστο, γιατί κρατούσαν απόλυτη μυστικότητα και κανένας αρχαίος συγγραφέας δεν αναφέρει τίποτε.

Τα μικρά Ελευσίνια γίνονταν στην Αθήνα το Φεβρουάριο.

Τα Μεγάλα Ελευσίνια γίνονταν στην Αθήνα κατά τα μέσα Σεπτεμβρίου και διαρκούσαν 9 μέρες. Οι νέοι μύστες έφερναν με πομπή από την Ελευσίνα στην Ακρόπολη ιερά σύμβολα.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Η Αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα

Μια μέρα η Περσεφόνη μάζευε λουλούδια στον κήπο της, μαζί με τις φίλες ,τις νύμφες. Ο θεός του Άδη, ο Πλούτωνας, θαμπώθηκε από την ομορφιά της, την άρπαξε κρυφά και την κατέβασε στα σκοτεινά του βασίλεια. 

Απαρηγόρητη η θεά Δήμητρα, η μητέρα της Περσεφόνης, γύριζε εννιά μέρες γυρεύοντας μάταια την κόρη της. 

Τέλος, έμαθε από τον ήλιο πού βρισκόταν το παιδί της. 

Στο διάστημα που είχε χάσει την κόρη της, από τους θρήνους και τα δάκρυα η γη δεν βλάστησε ούτε κάρπισε. 

Επικρατούσε παντού μαρασμός, ήταν χειμώνας.

Αυτό ανησύχησε πολύ τον Δία και τον ανάγκασε να στείλει τον θεό Ερμή στον Άδη, να παραγγείλει στον Πλούτωνα να αφήσει ελεύθερη την κόρη. 

Στην άρνησή του, ο Δίας πρότεινε έναν συμβιβασμό: 

Τον μισό χρόνο να μένει η Περσεφόνη κοντά στην μητέρα της και τον άλλον μισό στον Άδη. Όταν ανέβηκε στον κόσμο η κόρη, η Δήμητρα ευχαριστήθηκε τόσο πολύ, ώστε από την χαρά της άνθισε η φύση, η γη γέμισε καρπούς και ο κόσμος ήταν ευτυχισμένος. 

Μ' αυτόν τον τρόπο εξηγούσαν οι αρχαίοι τις εποχές του χρόνου.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

🌸Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος;

Στο ποίημα επισημαίνεται η οικολογική καταστροφή που έγινε από τον άνθρωπο σε ένα αλλοτινό ωραίο περιβάλλον. 

🌸Ποιες ομορφιές προβάλλει ο ποιητής της πατρίδας μας;

Στην αρχή ο ποιητής προβάλλει τις ομορφιές της πατρίδας μας, τις οποίες όμως ενώ σεβάστηκαν οι πρόγονοί μας, ο σύγχρονος άνθρωπος κάνει ότι μπορεί για να τις καταστρέψει αφού κυνηγά την ευημερία και την τεχνολογική πρόοδο.

Μολύνει ποτάμια και θάλασσες, καίει τα δάση, ρυπαίνει την ατμόσφαιρα. Ο άνθρωπος αδιαφορεί για τα ζώα, τα πουλιά, αλλά και την ψυχή των συνανθρώπων του που εργάζονται στα ναυπηγεία ή στα εργοστάσια, σε ένα κατεστραμμένο πια περιβάλλον. 

🌸Γιατί ο ποιητής παρακινεί την Περσεφόνη να μείνει στην «αγκαλιά της γης» και να μη βγει στο «μπαλκόνι του κόσμου»;

Ο ποιητής παρακινεί την Περσεφόνη να μείνει στην «αγκαλιά της γης» για να την προστατέψει και να μην στεναχωρηθεί αντικρίζοντας την μεγάλη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος που τόσο πολύ αγάπησε, από τα εργοστάσια, τα διυλιστήρια, το νέφος που σκεπάζει τα πάντα και σκοτώνει τόσο τον άνθρωπο όσο και τα ζώα.

Ο ποιητής τονίζει την αδιαφορία των πολιτών για το περιβάλλον που ρίχνουν αποτσίγαρα σε χώρους που κάποτε ήταν ιεροί και σεβαστοί. Δεν θέλει να νιώσει λύπη η Περσεφόνη βλέποντας ανθρώπους να κερδοσκοπούν, κατασκευάζοντας εργοστάσια που αλλοιώνουν το περιβάλλον. Επίσης, σχολιάζει την αλλαγή του χαρακτήρα του ανθρώπου ο οποίος επισκέπτεται και θαυμάζει ως αξιοθέατο το καινούριο διυλιστήριο και όχι τις φυσικές ομορφιές του τόπου του.

Το μήνυμα για το 2022 είναι:

Φροντίζω και Αγαπώ το περιβάλλον.

Ενημερώνομαι για την κλιματική αλλαγή.

Τάσος Β.

Σε μια άλλη ανάρτηση θα διαβάσετε μια ιστορία.

Σπίτι μας ο πλανήτης