Η αγκαλιά: Λυδία λίθος

Πέτρα ή βράχος

Αγαπημένο μου ημερολόγιο,

Σήμερα θα ξεκινήσω με ένα παράδειγμα με αφορμή κάποια γεγονότα από την επικαιρότητα.

Η Δικαιοσύνη ως αρετή είναι η «Λυδία λίθος» για μια υγιή ζωή μέσα στην κοινότητα. Η εξακρίβωση μιας αλήθειας, της ειλικρίνειας συντελείται με την αίσθηση της ευθύνης, του κοινωνικού καθήκοντος, της αμεροληψίας και της αφοσίωσης.

👉Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Λυδία λίθος ή «Λυδία πέτρη» στην αρχαιότητα ονομαζόταν ένα είδος μαύρης πέτρας σκληρής (βασάλτη), που υπήρχε σε αφθονία στην περιοχή της Λυδίας της Μικράς Ασίας.

Από τα αρχαιότατα χρόνια εξακρίβωναν την καθαρότητα του χρυσού χρησιμοποιώντας ως εργαλείο αυτή την πέτρα. Αν χαράξουμε πάνω στη Λυδία λίθο ένα κομμάτι χρυσού, χαράζεται στο σώμα της ένα ίχνος(γραμμή) συγκεκριμένου χρώματος κι έτσι μπορούμε να προσδιορίσουμε την περιεκτικότητα του αντικειμένου σε χρυσό (δηλ. τα καράτια που λέμε σήμερα).

Αν αντί για καθαρό χρυσό πάνω στην πέτρα τρίψουμε κάποιο κράμα που απλά περιέχει χρυσό, τότε το ίχνος (γραμμή) έχει διαφορετικό χρώμα. Όσο περισσότερο χρυσό έχει το κράμα τόσο πιο έντονο είναι το χρώμα της χαρακιάς.

Οι αρχαίοι Έλληνες λοιπόν διαπίστωναν αν τα νομίσματα ήταν κάλπικα ή έβρισκαν την ισοτιμία ανάμεσα στα εκατοντάδες νομίσματα που κυκλοφορούσαν στον αρχαίο κόσμο. Κάθε κράτος και κρατίδιο, κάθε βασιλιάς και ηγεμόνας, αναμείγνυε διαφορετικές δόσεις χρυσού ή ασημιού στο κράμα του νομίσματός του.

Οι έμποροι της εποχής απευθύνονταν στον αργυραμοιβό, επαγγελματία εκτιμητή, που υπήρχε σε κάθε εμπορική στοά και λιμάνι. Εκείνος έτριβε τα νομίσματα στη Λυδία λίθο και καθόριζε την περιεκτικότητά τους σε χρυσό άρα και την αξία τους. Άλλοτε πληρωνόταν για την πιστοποίηση των νομισμάτων, ώστε να μην κλέβει ο ένας έμπορος τον άλλον, ή συχνά τα αντάλλασσε ο ίδιος με άλλα νομίσματα, αποκομίζοντας σημαντικό κέρδος. Η ονομασία «τραπεζίτης» λέγεται ότι προέρχεται απ' αυτό, επειδή καθόταν μπροστά σ' ένα τραπέζι.

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται και σήμερα για την εύρεση της περιεκτικότητας των κραμάτων χρυσού.

Έτσι η φράση «Λυδία λίθος» λόγω της χρήσης της για πολλούς αιώνες ως εργαλείου εξακρίβωσης της καθαρότητας κραμάτων χρυσού, χρησιμοποιείται για να δηλώσει την έννοια της δοκιμασίας, του τρόπου ελέγχου, της εξακρίβωσης κτλ.

π.χ. «Η ελευθερία του λόγου είναι η Λυδία λίθος της δημοκρατίας».

👉Ας δούμε κι άλλες φράσεις που περιέχουν την λέξη «λίθος».

«Λίθοι και πλίνθοι και ξύλα και κέραμος ατάκτως εριμμένα»

Αυτή η φράση θέλει να πει: «λιθάρια και πλίθες και ξύλα και κεραμίδια, ριγμένα άταχτα( στην τύχη)».Έχει την εξής ιστορική προέλευση: «Μιλώντας ο Σωκράτης, καθώς ανιστορεί ο Ξενοφώντας (Απομνημον. 3.1.7), για τις ιδιότητες του στρατηγού και θέλοντας να δείξει τη σπουδαιότητα της τακτικής τέχνης, είπε πως ο στρατός άτακτος θυμίζει υλικά για χτίσιμο ριγμένα ανάκατα και επομένως, άχρηστα για να χτιστεί καλά το σπίτι». Λέγεται αυτή η φράση, για να χαρακτηριστεί η ακαταστασία και η αταξία, συνήθως, μάλιστα, αναφέρεται μόνο μέρος από τη φράση, π.χ. «ξύλα και κέραμοι».(Τ. Νατσούλης)

«Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω» (Ευαγγ. Ιωάννου Η.1-7).

Η φράση αυτή του Χριστού στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο σημαίνει ότι:

Δεν πρέπει να είμαστε σκληροί απέναντι σ' αυτούς που σφάλλουν γιατί κι εμείς κάνουμε σφάλματα.

«Ακρογωνιαίος λίθος»

Στην κυριολεξία είναι ο λίθος, το αγκωνάρι που βρίσκεται στη βάση της εξωτερικής γωνίας δύο τοίχων και κατ' επέκταση βάση, στήριγμα.

Επίσης είναι μια αλληγορική έκφραση που προέρχεται από τις Γραφές και συγκεκριμένα από την πρώτη καθολική επιστολή του Απ. Πέτρου(Β,6):«ιδού τίμηθι εν Συών λίθον ακρογωνιαίον, εκλεκτόν, έντιμον, και ο πιστεύων επ' αυτώ ου μη καταισχυνθή».

Αλλά και στην επιστολή του Απ. Παύλου προς Εφεσίους: «εποικοδομηθέντες επί τω θεμελίω των Αποστόλων και Προφητών, όντος ακρογωνιαίου αυτού Ιησού Χριστού», προσδιορίζεται ο Χριστός ως το θεμέλιο της εκκλησίας.

Άρα η φράση πήρε τη σημασία του βασικότερου στοιχείου ή της βασικής προϋπόθεσης προκειμένου να επιτευχθεί κάτι. Είναι το θεμέλιο, η βάση μιας σχέσης, ενός θεσμού.

Π.χ. «Η παιδεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο

της στήριξης υγιούς και

ελεύθερης πολιτείας».